بیانیه کوهستان پاک تبریز به منظور رسیدن به فهم مشترک از رفتار ورزشکاران کوهستان منطبق با اصول حفاظت محیط زیست و بر اساس توصیه‌های فدراسیون جهانی کوهنوردی در ۱۹ شهریورماه سال ۱۴۰۲ در همایش تخصصی “صعود پاک کوهستان پاک” تنظیم شد.
این بیانیه سعی دارد تا مجموعه‌ای از نکات اساسی در حفاظت از محیط زیست کوهستان را که مورد توافق عمومی است ولی در اجرای آنها سهل‌انگاری شده را بازتعریف نماید.
در سالهای اخیر در کشور ایران و علی‌الخصوص منطقه آذربایجان کوهنوردی، کوه گردی و ورزش‌های مرتبط با کوهستان طرفداران زیادی پیدا کرده است و در بازه‌های زمانی مختلف صعودهای دسته جمعی از طرف باشگاه‌ها و گروه‌های مختلف طراحی و اجرا میشود.
این رشته ورزشی علاوه بر جذابیت و انگیزه‌هایی چون تأمین سلامت، تحرک ، لذت کشف ، ماجراجویی و انگیزه‌های اجتماعی می‌توان به جذابیت ارتباط با طبیعت بکر نیز اشاره کرد.
معتقدیم که آزادی دست‌یابی به مناطق کوهستانی و رشته‌های صخره‌ای با نگرشی مسئولانه حق همه کوهنوردان است و این امر می‌بایست بدون آسیب به محیط پیرامون صورت پذیرفته و با پایبندی به قوانین، بایدها و نبایدهایی که در مناطق کوهستانی مورد توافق کوهنوردان است همراه شود.
اگر طبیعت را به عنوان امانت نسل آینده نزد خود در نظر بگیریم بر همه ما واجب است تا نسبت به رعایت الزامات محیط زیستی در برنامه‌های طبیعت‌گردی اهتمام ویژه داشته باشیم.
بر این اساس بیانیه همایش کوهستان پاک تبریز که با مشارکت خانه فعالین محیط زیست و توسعه پایدار استان ، هیئت کوهنوردی آذربایجان شرقی ، اداره کل حفاظت محیط زیست استان ، اداره کل ورزش و جوانان آذربایجان شرقی و اداره کل سلامت و امور اجتماعی شهرداری تبریز توصیه‌های زیر را برای حفظ محیط کوهستان و حیات‌وحش ارائه کرده و انتظار می‌رود تا ورزشکاران کوهستان ضمن رعایت موارد زیر از برنامه‌ها و اقداماتی که برای این بخش رخ می‌دهد حمایت و همراهی نمایند.
توصیه‌های بیانیه کوهستان پاک تبریز :
- از ایجاد سروصدا در محیط بکر طبیعت و ایجاد مزاحمت برای حیات‌وحش خودداری کرده و سایر کوهنوردان را به انجام این امر دعوت کنیم.
- از وسایل حمل‌ونقل عمومی برای رسیدن به مقصد استفاده کرده و تا حد امکان از ایجاد ترافیک جاده‌ای پرهیز کنیم.
- از ورود به مناطق بکر زیستگاهی خودداری نموده و از غذا رسانی به حیات وحش و انتقال گونه‌های وحشی از طبیعت در هر شرایط (حتی آسیب‌دیده ) خودداری کنیم.
- اطلاعات خود را در خصوص مناطق حفاظت‌شده و مناطق ممنوعه و دلایل ایجاد محدودیت‌ها، ارتقا داده و بدون کسب مجوزهای لازم به این مناطق ورود نکنیم.
- در حین صعود و فرود روی مسیرهای مشخص حرکت کرده و از ایجاد مسیرهای مشابه خودداری کنیم تا موجب تخریب و ایجاد مزاحمت برای محیط وحشی کوهستان نشویم.
- اطلاعات خود را در خصوص زمان آشیانه‌سازی و زاد و ولد گونه‌های زیستی منطقه مورد هدف بالا برده و به محدودیت‌های دسترسی فصلی احترام بگذاریم و به محض مطلع شدن از زمان آن سایر کوهنوردان را نیز آگاه کنیم.
- در اولین صعود به منطقه، مراقب باشیم تا به گونه‌های نادر جانوری و گیاهی آسیب نرسانده و در زمان ابزارگذاری‌ها و گشایش مسیرها تمام دقت خود را بکار بریم تا حداقل تأثیر را روی محیط بگذاریم.
- از چیدن گونه‌های گیاهی دارو و غذایی به صورت ریشه‌کنی خودداری کنیم و در صورت نیاز با دقت و به صورت برگ کنی اقدام تا موجبات انقراض گونه را فراهم نکنیم.
- افزایش نفرات در یک منطقه و عمومی‌سازی مسیرها را با هماهنگی کارشناسان و لحاظ توان اکولوژیکی منطقه صورت دهیم تا کمترین آسیب به منطقه وارد شود.
- قبل از آماده سازی تجهیزات صعود در خصوص مدیریت زباله‌های خود برنامه‌ریزی کرده و خریدها را بر اساس آن تنظیم نمائیم.
- علاوه بر اینکه زباله‌های خود(خشک و تر) را به مناطق شهری بازمی‌گردانیم، زباله‌های برجای‌مانده از سایرین را هم در حد توان با خود به محل مناسب حمل کنیم . زباله‌های تر نیز به طبیعت آسیب وارد می‌کنند.
- در غیاب سرویس‌های بهداشتی، فاصله مناسب از خانه‌ها، محل‌های کمپ، نهرها، دریاچه‌ها و چشمه‌ها را درنظر گرفته و تمام اقدامات لازم جهت پرهیز از آسیب به اکوسیستم را انجام دهیم و از آنچه باعث آسیب به حس زیبایی منطقه میشود، پرهیز کنیم.
- محل کمپ‌ها را تمیز نگه داشته و از ریختن مواد دفعی تا حد امکان اجتناب کرده و یا به‌طور شایسته زباله‌هایمان را مدیریت کنیم.
- قبل از برگزاری اردوها، بخصوص در جنگل‌ها در خصوص تأمین سوخت به میزان کافی برای تهیه غذای تمامی شرکت‌کنندگان برنامه‌ریزی داشته باشیم و از احتمال ایجاد آتش‌سوزی و تخریب جنگل جلوگیری کنیم.
- تا حد امکان، در صعودها جهت رعایت حقوق حیوانات ، از آنها با هدف بارکشی استفاده نکنیم.
- در راه تحکیم و عمومی‌سازی قوانین حامی محیط زیست و به وجود آوردن زیرساخت‌های ضروری، فعالانه مشارکت کنیم.
- با گروه‌های کوهنوردی و سایر تشکل‌های محیط زیستی در پیگیری مسائل قانون‌گذاری که به حفظ طبیعت و حوزه‌های پیرامون آن مربوط میشود، همکاری کنیم.
به امید بهره‌مندی عموم از زیبایی‌های طبیعت
تبریز – شهریور ۱۴۰۲
