مقدمه:
سنت خانه تکانی یکی از رسوم مشترک بین اقوام و ملتهای فلات ایران و کشورهای حوضه فرهنگی ایران و توران میباشد و از مهمترین آیینهای دیرینه این مردمان است که در پایان سال برای استقبال از بهار اجرا میکنند.
این رسم دیرین که حکایت از پاکیزگی و دوری از ناپاکی در نزد اقوام این سرزمین دارد، با گذر از پیچ و خم تاریخ، هنوز هم هر ساله در آستانه عید و استقبال از نوروز در همه نقاط این جغرافیا انجام میشود.
زدودن گرد کهنگی و دادن نظم دوباره به وسایل خانه، نه تنها حرکتی‌ست نمادین برای فراموش کردن غم، اندوه، قهر و دشمنی، و جایگزینی شادی، مهر و تازگی، بلکه توصیه موکد دین مبین اسلام برای پاکی و پاکیزگی نیز هست.
خانه تکانی با وجود سادگی، دارای پیام‌های زیبا و رسایی است و رمز ماندگاری آن را باید در تفکر اندیشمـندانه‌ی آیینی جستجو کرد که رنگ‌ها را از دل ها می‌شوید و در دل آدمیان گرمی و مهربانی پدید می‌آورد، لبها را شاد و چهره ها را خندان میکند، به دیدگان برق مهر و یکرنگی می‌دهد و به انسان می‌آموزد که زندگی را از نو بازنگری کند.
اما در عصر حاضر با توجه به بحرانهای پیش رو علی الخصوص بحران آب ضرورت دارد این سنت زیبا با شرایط حال چه از نظر اهمیت منابع طبیعی و چه از نظر الگوهای زندگی منطبق گردد و تا حد امکان در خانه‌تکانی به مصرف بهینه آب توجه ویژه داشته باشیم لذا برای ترویج فرهنگ صحیح مصرف بر آن شدیم تا الگوی مناسبی برای انجام خانه تکانی پیش روی شهروندان قرار دهیم و ضمن حساس‌سازی این مقوله حیاتی در افزایش سواد آبی و کاهش مصرف بی رویه آب قدم موثری برداریم چرا که در صورت ادامه روند مصرف بی‌رویه آب، این عنصر بدون جایگزین ، در آینده ای نه چندان دور، کشور دچار بحران کم‌آبی خواهد شد همچنان که اکنون در بیشتر استانهای کشور مشکل کم‌آبی قابل رویت میباشد و آسیب‌های این کم آبی به شدت احساس میشود.
بر همین اساس خانه فعالین محیط زیست و توسعه پایدار آذربایجان‌شرقی با همکاری شرکت آبفای کشور طرح ملی خانه تکانی با رویکرد مدیریت مصرف آب را در اسفند ماه هر سال برگزار میکند
سابقه طرح:
ایده خانه تکانی محیط زیستی در سال ۹۳ در بین فعالین محیط زیستی جمعیت رفتگران طبیعت آذربایجان شرقی متولد و تا سال ۹۵ با مشارکت سازمان مردم نهاد همیاران زیست سبز در بین مردم و گروه های مختلف مطرح گردید .
از دی ماه ۹۵ این طرح با همت تشکلهای فوق در قالب خانه محیط زیست و توسعه پایدار، و همکاری و حمایت شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی، با موفقیت اجرا و در جایگاه رسمی کشوری شکوفا و مورد توجه و استقبال بسیاری از فعالان اجتماعی و مسئولین دولتی در استانهای مختلف قرار گرفت.
با توجه به بازخورد های مثبت و چشمگیر این طرح در برنامه های مختلف جمعی، در آستانه نوروز با تکیه بر نگرش کلان این ایده، که ارکان مختلفی از مسائل محیط زیست را در برگرفته است و با توجه به مطالبه مسئولین فرهیخته ای که صیانت از محیط زیست و منابع طبیعی را زیربنای خدمت و توسعه ملی می دانند آماده‌اییم تا با عزمی ملی، قدمی در راستای افزایش آگاهی عمومی و عمل به مسئولیت اجتماعی حفاظت از محیط زیست و پایداری سرزمین برداریم.
نیک می دانیم که مردم مهربان و فرزانه این سرزمین همراه ما خواهند بود و این راه را در کنار هم پیموده و در کنار هم، میهنی آباد خواهیم ساخت .
خانه تکانی محیط زیستی جز با مشارکت و خواستی همگانی، محقق نمی‌شود.
پس با هم بخواهیم تا محقق شود !
اهداف کلی :
- افزایش سواد آبی افراد جامعه و حساس سازی شهروندان نسبت به مقوله آب و مشکلات ناشی از کم آبی
- گسترش مشارکت اجتماعی و ایجاد دغدغه مندی در سطوح مختلف جامعه در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی بویژه عنصر حیاتی آب
- تلاش برای حرکت جمعی اثرگذار
اهداف جزئی:
- حفظ و ترویج فرهنگ دیگر خواهی و ارتقاء مسئولیت پذیری اجتماعی مبتنی بر میراث فرهنگی
- آموزش بانوان در خصوص مفاهیم آب و مصرف بهینه
- ارائه الگوهای مناسب خانه تکانی با رویکرد حفظ سنت ملی خانه تکانی
- ارتقای فرهنگ مدیریت پسماند و کنترل مصرف مواد شوینده شیمیایی در خانه تکانی
محورهای آموزشی :
- مدیریت مصرف اب در خانه تکانی های نوروزی و ارائه الگوهای کاربردی برای کاهش مصرف
- ترویج و تقویت فرهنگ دیگر خواهی در جامعه
گروه هدف :
- خانواده و زنان
(انتخاب جامعه زنان به عنوان مخاطبین این طرح بدلیل ویژگی مادرانه و توانایی اثرگذاری در کل جامعه میباشدو هدف آن انتقال مفاهیم مدنظر از طریق زنان به افراد خانواده میباشد).
مکانهای اجرای طرح :
- مجتمع های تجاری
- معابر پرتردد شهرها
- پلتفرمهای مجازی
نمونه ویدئوهای آموزشی خانه تکانی با رویکرد مدیریت مصرف آب ویژه فضای مجازی
