گزارش سرشماری زمستانه پرندگان آبزی در تالابهای آذربایجان شرقی

سرشماری زمستانه پرندگان آبزی

در راستای اجرای دستورالعمل‌های سازمان حفاظت محیط زیست و همگام با سایر کشورها، سرشماری زمستانه پرندگان در تالاب‌های تحت حفاظت کشور در تاریخ‌های ۱۵ دیماه تا ۵ بهمن هر سال انجام می‌شود. این سرشماری یکی از مهم‌ترین اقدامات حفاظتی برای بررسی وضعیت جمعیت پرندگان مهاجر و بومی و همچنین شناسایی زیستگاه‌های کلیدی آن‌ها است. این اقدام در سطح جهانی ,و با همکاری ۱۴۳ کشور ،انجام می‌شود

هدف و اهمیت سرشماری 

هدف از سرشماری  زمستانه پرندگان، ارزیابی جمعیت پرندگان در زیستگاه‌های مختلف و شناسایی تالاب‌های حیاتی برای آن‌ها است. این سرشماری به‌ویژه برای شناسایی گونه‌های نادر و تحت حمایت اهمیت دارد و به‌عنوان ابزاری برای پایش وضعیت زیستگاه‌ها و پرندگان عمل می‌کند. دلیل همزمانی این سرشماری در کشورهایی که در این سرشماری شرکت می کنند ممانعت از شمردن تکراری پرندگان است.زیرا عمده این  پرندگان مهاجر می باشند.

توسعه پوشش حفاظتی در تالاب‌ها

امسال، این سرشماری با حمایت و همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست گسترش یافت و شامل سه تالاب جدید شد که پیش‌تر تحت حمایت مستقیم قرار نداشتند. این تالاب‌ها شامل ملک کیان، شورگل بخشایش و آرباطان هستند که به دلیل گزارش‌های علمی و پایش‌های مستمر خانه فعالین محیط زیست در دو سال گذشته، اهمیت زیست‌شناختی و حضور گونه‌های ارزشمند در آن‌ها مشخص گردید.

پایش و نتایج سرشماری

در سرشماری امسال، علاوه بر حضور گونه‌های متداول، مشاهده گونه‌های نادر و تحت حمایت نیز ثبت شد. از جمله این گونه‌ها، می‌توان به قوی کوچک اشاره کرد که حضور آن در این تالاب‌ها، نشان‌دهنده شرایط زیستگاهی مناسب و اهمیت ویژه این مناطق در حفاظت از پرندگان مهاجر است.

همکاری بین سازمان‌های دولتی و مردم‌نهاد

این سرشماری علاوه بر ثبت دقیق وضعیت پرندگان، حاصل همکاری‌های نزدیک بین اداره کل حفاظت محیط زیست و خانه فعالین محیط زیست بود. اداره کل با هماهنگی‌های اجرایی و پشتیبانی‌های لازم، نقش اساسی در انجام این سرشماری ایفا کرد. همچنین، گسترش پوشش حفاظتی تالاب‌های مهم کشور از سوی این سازمان، گامی مؤثر در ارتقای تنوع زیستی و توسعه پایدار است.

آینده و برنامه‌های حفاظتی

سرشماری زمستانه پرندگان نه تنها به‌عنوان یک ابزار پایش برای وضعیت جمعیتی گونه‌ها عمل می‌کند، بلکه به‌عنوان مبنای علمی برای تدوین برنامه‌های حفاظتی آینده در نظر گرفته می‌شود. نتایج این سرشماری می‌تواند زمینه‌ساز حمایت‌های بیشتر از این تالاب‌ها توسط اداره کل حفاظت محیط زیست باشد و شرایط زیستگاهی این تالاب‌ها را بهبود بخشد.

نتیجه‌گیری

این سرشماری، با مشارکت و تلاش گروه پرنده‌نگری خانه فعالین محیط زیست و همکاری معاونت محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست، نمونه‌ای از هم‌افزایی موفق بین سازمان‌های مردم‌نهاد و دستگاه‌های دولتی در حفاظت از محیط زیست است. امید است که این تلاش‌ها به ارتقای وضعیت حفاظتی تالاب‌های کشور و افزایش تنوع زیستی مناطق تحت پوشش منجر شود.

پیشنهادات برای آینده

۱. ارتقاء سطح حفاظتی تالاب‌های ملک کیان، شورگل بخشایش و آرباطان به‌عنوان مناطق زیست‌محیطی حساس.
2. توسعه برنامه‌های آموزشی و ترویجی برای آگاهی‌رسانی به جوامع محلی و عموم مردم درباره اهمیت این تالاب‌ها.
3. پیگیری مستمر وضعیت جمعیتی پرندگان و گسترش پایش‌های دوره‌ای برای بررسی تغییرات اکوسیستم در این مناطق.

از کلیه افرادی که در این سرشماری شرکت داشتند، همچنین عوامل اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی که حمایت‌های بی‌دریغ خود را در انجام این پروژه فراهم کردند، تقدیر و تشکر می‌نماییم.

خانه فعالین محیط زیست و توسعه پایدار استان آذربایجان شرقی
۲۵ دیماه ۱۴۰۳